Herbicydy
Insektycydy
Fungicydy
Regulatory wzrostu i rozwoju roślin
Wyróżnia się dwie podstawowe formy zbóż ozimą i jarą. Różnią się one potencjałem plonowania i biologią. W Polsce w strukturze zasiewów przeważają zboża ozime.
Zboża ozime — powierzchnia zasiewów
Zboża ozime dominują w strukturze zasiewów. Wynika to przede wszystkim z ich wyższego potencjału plonotwórczego w porównaniu do odmian jarych. Pszenica ozima jest wiodącym gatunkiem i zajmuje powierzchnię przekraczającą 2 miliony hektarów. W dalszej kolejności plasuje się pszenżyto ozime z areałem około 1,2 mln ha, żyto ozime uprawiane na powierzchni 0,7 mln ha oraz jęczmień ozimy zajmujący ponad 0,3 mln ha (stan na 2024 rok).
Potencjał genetyczny i charakterystyka odmianowa zbóż ozimych
Współczesne odmiany zbóż ozimych charakteryzują się bardzo dobrymi cechami użytkowymi, które są efektem wieloletnich prac hodowlanych. Należą do nich przede wszystkim wysoka zimotrwałość, zwiększona tolerancja na stres biotyczny i abiotyczny oraz zdrowotność roślin. Warto podkreślić, że obecnie potencjał plonowania odmian jest dużo większy niż kiedyś.
Zboża ozime — materiał siewny odmian
Kwalifikowany materiał siewny stanowi podstawę efektywnej produkcji zbóż ozimych. Nasiona odmian w stopniu kwalifikacji C1, najczęściej dostępne w sprzedaży, charakteryzują się wysoką czystością odmianową, minimalnym poziomem zanieczyszczeń oraz wysoką zdolnością kiełkowania sięgającą nawet 99%. Profesjonalnie przygotowany materiał siewny jest zabezpieczony zaprawą fungicydową. Chroni ona skutecznie przed chorobami odglebowymi oraz przenoszonymi z materiałem siewnym.
Kiedy siać zboża ozime?
Agrotechniczny termin siewu zbóż ozimych jest ściśle uzależniony od gatunku oraz regionu uprawy. Jako pierwszy wysiewany jest jęczmień ozimy, następnie pszenżyto i żyto ozime. Największą elastyczność w terminie siewu ma pszenica ozima, która toleruje również późne siewy — nawet w listopadzie czy grudniu. Biorąc pod uwagę regiony uprawy to najwcześniejsze siewy, rozpoczynają się w północnej i północno-wschodniej Polsce, a najpóźniejsze w zachodniej i południowo-zachodnich części kraju.
W praktyce rolniczej o terminie siewu bardzo często decyduje zbiór przedplonu oraz przebieg warunków pogodowych.
Zboża ozime — coraz trudniejsza uprawa
Współczesna uprawa zbóż ozimych stawia przed rolnikami szereg wyzwań związanych ze zmianami klimatycznymi oraz ograniczeniami w dostępności i stosowaniu środków ochrony roślin. Szczególnie istotnym problemem jest wzrastająca presja ze strony agrofagów. Dotyczy to zwłaszcza jesiennych nalotów mszyc oraz występowania chorób grzybowych. Skutecznym rozwiązaniem jest wdrożenie strategii ochrony uwzględniającej rotację mechanizmami działania substancji czynnych oraz wykorzystanie innowacyjnych preparatów biologicznych.
Dostosowanie odmian do zmieniających się warunków uprawy
Przyszłość uprawy zbóż ozimych związana jest z postępem w hodowli odmian, które będą tolerancyjne na stres środowiskowy. Chętniej będą wybierane odmiany o zwiększonej odporności na okresowy deficyt wody oraz o bardzo dobrym profilu zdrowotności. W przyszłości bardzo ważnym elementem prowadzenia upraw zbóż będzie też stosowanie preparatów mikrobiologicznych, poprawiających odżywienie roślin oraz poprawiających ich zdrowotność.